Τα μέταλλα, εξαιρουμένων των πολύτιμων όπως ο χρυσός και η πλατίνα, εμφανίζονται στη φυσική τους κατάσταση σε μεταλλεύματα (οξειδίων, σουλφιδίων και διάφορων άλλων χημικών μιγμάτων) από όπου και εξορύσσονται. Τα περισσότερα μέταλλα τείνουν να φθείρονται – εκφυλίζονται – κατά την επαφή τους με την ατμόσφαιρα, το νερό και άλλα φυσικά ή βιομηχανικά περιβάλλοντα και σταδιακά επιστρέφουν στην αρχική τους σύνθετη κατάσταση – μετάλλευμα. Η μεταλλική διάβρωση αποτελεί μία χημική ή ηλεκτροχημική αποσύνθεση – διάλυση – του μετάλλου ή του κράματος, προκαλώντας απώλεια ύλης ανάλογα τον τύπο του υλικού και τη φύση του περιβάλλοντος στο οποίο εκτίθεται (χημική σύσταση, θερμοκρασία κτλ). Στην περίπτωση των χαλύβων, ο όρος διάβρωση αναφέρεται στα φαινόμενα που αναπτύσσονται στη ρευστή φάση (υδατικά ή οργανικά διαλύματα, άλατα ή λιωμένα μέταλλα), ενώ ο όρος οξείδωση (ή ξηρή διάβρωση) χρησιμοποιείται σε συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών.
Η διάβρωση μπορεί να είναι μικρής έκτασης ή ακόμα και να αποφευχθεί πλήρως αν οι χημικές αντιδράσεις που λαμβάνουν χώρα δεν οδηγούν στη δημιουργία ενός ευδιάλυτου τύπου οξειδίου, αλλά μάλλον στην εμφάνιση ενός σταθερού προστατευτικού στρώματος οξειδίου ή ένωσης οξειδίου με άλλη ουσία. Εφόσον αυτή η ένωση συγκροτήσει στην επιφάνεια του μετάλλου ένα ικανά παχύ και συμπαγές στρώμα (χαρακτηριζόμενο ως παθητική μεμβράνη ή επίστρωση), ο κίνδυνος διάβρωσης ελαττώνεται εξαιτίας του φαινομένου της παθητικοποίησης.
Οι ανοξείδωτοι χάλυβες αποτελούν μια σύγχρονη απάντηση στο πρόβλημα της διάβρωσης εκμεταλλευόμενοι την παρουσία στοιχείων (χρώμιο) που οξειδώνονται με υψηλή ευκολία και δημιουργούν σταθερά οξείδια στην επιφάνειά τους. Παραδόξως, η αντοχή των ανοξείδωτων χαλύβων οφείλεται στο χαρακτηριστικό ενός βασικού στοιχείου τους - του χρωμίου - να οξειδώνεται (απαραίτητη προϋπόθεση να υπάρχει σε αναλογία τουλάχιστον 11%). Η αντοχή στη διάβρωση επιτυγχάνεται με την αυτογενή δημιουργία (σε αεριζόμενο περιβάλλον) μίας πολύ ψιλής παθητικής μεμβράνης στην επιφάνεια του μετάλλου (το αντίστοιχο ισοδύναμο ενός φύλλου χαρτιού τοποθετημένο πάνω σε μια πολυκατοικία είκοσι ορόφων). Η σταθερότητα αυτής της μεμβράνης επηρεάζει την αντοχή στη διάβρωση των ανοξείδωτων χαλύβων και επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως η φύση του διαβρωτικού μέσου, η χημική σύσταση του χάλυβα, η κατάσταση της επιφάνειάς του, η επαφή με άλλα υλικά κτλ. Όταν οι ανοξείδωτοι χάλυβες χρησιμοποιούνται σωστά και ο κατάλληλος τύπος έχει επιλεχθεί βάσει των συνθηκών που επικρατούν, η παθητική μεμβράνη αναδημιουργείται αενάως λειτουργώντας ως ασπίδα κατά της διάβρωσης.
Λανθασμένες επιλογές και η επικράτηση διαφόρων συνθηκών δύνανται να οδηγήσουν σε αστοχία των ανοξείδωτων χαλύβων και την εμφάνιση διάβρωσης. Στην περίπτωσή τους ενδέχεται να μην παρουσιάζεται με την εμφανή σκουριά που παρατηρείται στους κοινούς χάλυβες. Τα αποτελέσματα της διάβρωσης πολλές φορές αναπαράγονται με γοργό ρυθμό και με καταστρεπτικές συνέπειες. Διαφορετικά μέσα προκαλούν διαφορετικούς τύπους προσβολής του μετάλλου που ποικίλουν σε φύση και εμφάνιση. Παρακάτω παρουσιάζονται οι διάφορες μορφές διάβρωσης που εμφανίζονται στους ανοξείδωτους χάλυβες.
* Το παρόν κείμενο έχει κατατεθεί σε συμβολαιογράφο προς κατοχύρωση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.